عشق قسمت پنجم

عشق قسمت پنجم                                                                                                                                                                                       *عشق، قهار است*

مولانا قهار بودن عشق را بدین معنی تفسیر کرده که عشق جز با خلوص و صفا درنمی سازد. از این رو عشق با خودبینی و تلوّن و رسوم و آثار اضافی کار نمی آید و اسقاط و اضافات می کند.

   عشق قهار است و من مقهور عشق            چون شكر شيرين شدم از شور عشق‏

         برگ كاهم پيش تو اى تند باد            من چه دانم كه كجا خواهم فتاد

                                                                                  (دفترششم903-902)

          عاشقان، در سیل تند افتاده اند     بر قضای عشق، دل بنهاده اند؟

                                                                                                          (دفترششم910)

          عشق از اوّل، چرا خونی بود؟               تا گریزد آنکه بیرونی بود

                                                                                           (دفتر سوم4751)

         اين نشان آن بود كان ملك و جاه            كه همى‏جويى بيابى از اله‏

           آن كه مى‏گريى به شبهاى دراز            و انكه مى‏سوزى سحرگه در نياز

         آن كه بى‏آن روز تو تاريك شد            همچو دوكى گردنت باريك شد

  و آن چه دادى هر چه دارى در زكات            چون زكات پاك بازان رختهات‏

         رختها دادى و خواب و رنگ رو            سر فدا كردى و گشتى همچو مو

         چند در آتش نشستى همچو عود            چند پيش تيغ رفتى همچو خود

         زين چنين بى‏چارگيها صد هزار            خوى عشاق است و نايد در شمار

                                                                                                (دفتردوم1686-1680)

ادامه مطلب 

ادامه نوشته

عشق

ماخذ: مینا گر عشق

بخش اول:

عشق از مسائل بنیادین عرفان و تصوّف اسلامی است، چندان که بدون در نظر گرفتن آن، عرفان و حکمت متعالیه قابل فهم نیست. البته عشق از مقولاتی است که تعریفش به ذات، نامیسّر است و کنهش در غایت خفا و پوشیدگی است. شاید تمثیل پیل در تاریکی بهترین و رساترین تمثیل برای اختفای حقیقت عشق باشد.«آن یکی دالش لقب داد، این الف»

«عشق» از مصدر عشق (=چسبیدن و التصاق) است. به گیاه پیچک(=لبلاب) عشقه گویند زیرا بر تنة درخت می پیچد و بالا می رود و آن را خشک می کند.

و این تمثیل حالت عشق است که بر هر دلی عارض شود احوال طبیعی او را محو می کند. حکیمان و فیلسوفان و طبیبان و روانشناسان در ماهیت عشق اختلاف کرده اند. افلاطون گوید: عشق، واسطة انسان ها و خدایان است و فاصلة آنها را پر می کند. و اخوان الصفا آراء مختلف اندیشوران را پیرامون عشق در رسائل خود آورده اند که علاقمندان می توانند بدان رجوع کنند.

عشق از بنیادین ترین مبانی مکتب عرفانی مولاناست. و حتی بهتر است بگوییم که عشق، کلید رمز احوال و افکار و آثار مولاناست.مثنوی او با عشق آغاز می شود و به عشق پایان می یابد. هر چند که پایان مثنوی را نیز پایانی نیست همچنانکه آغاز آن را نیز آغازی نیست.« همچو فکر عاشقان بی پا و سر» و اصو لاً همین عشق بود که مولانا را به سوی شعر و شاعری انگیخت. چنانکه در تذکره ها و تراجم احوال آمده است که او شعر را در آستانة چهل سالگی آغاز کرد، آن هم به سبب دگردیسی روانی و استحالة شخصیتی که از برخوردش با شمس حاصل آمد.«شیخ مفتی ز عشق شاعر شد» اما شیوة او در سرایش اشعار، بداهت بود نه رویّت.بدین معنی که اشعار از او دفعتاً برمی جوشید و در قالب الفاظ و واژگان می نشست نه آنکه به تصنّع و تروّی افکار و درنگ در اسالیب شعری شاعران، ابیاتی فراهم آرد.«خون چو می جوشد منش از شعر رنگی می دهم»

ادامه نوشته